Gıda, artık yalnızca karın doyurmuyor; barışı, iş birliğini ve diplomatik gücü de taşıyor.
Dünya hızla değişiyor. Gıda artık sadece bir hayatta kalma meselesi değil; aynı zamanda diplomatik bir araç, stratejik bir güç ve barışın dili hâline geliyor. İşte bu değişimle birlikte yükselen yeni kavramlardan biri: Tarım Diplomasisi.
Tarım Diplomasisi, ülkelerin gıda ve tarım politikalarını sadece iç ihtiyaçlara göre değil, uluslararası iş birlikleri, barış projeleri ve stratejik ortaklıklar ekseninde şekillendirmelerini ifade ediyor. Sofraların geleceği artık yalnızca çiftçinin değil; diplomatın, bilim insanının, sivil toplumun ve siyasetçinin de ortak meselesi.
Tarım, Sadece Üretim Değil, Stratejik Bir Güç
Pandemi, iklim krizi ve savaşlar, gıdanın ne kadar kırılgan bir sistem içinde dolaştığını gösterdi. 2022’de yaşanan Rusya-Ukrayna savaşı, buğday ihracatının durmasıyla Orta Doğu ve Afrika’da milyonları etkiledi. Aynı yıl Hindistan’ın pirinç ihracatına sınırlama getirmesi, Asya pazarlarını sarstı.
Gıda, bugün enerji kadar stratejik bir araçtır. Bu yüzden, tarımı sadece üretim değil, jeopolitik bir enstrüman olarak değerlendirmek gerekiyor. Gıda fazlası olan ülkeler artık gıda yardımını değil, gıda diplomasisini tercih ediyor: Üretim gücünü, dış politika aracı olarak kullanıyorlar.
Tarım Yoluyla Barış ve İş Birliği Mümkün
Tarım sektörü, çok taraflı iş birliği için güçlü bir zemin sunuyor. Özellikle su kıtlığı, toprak kalitesi, tarım teknolojileri ve eğitim gibi konular, ülkeler arasında ortak projeler geliştirilmesine olanak tanıyor.
Türkiye, sahip olduğu coğrafi avantaj ve üretim gücüyle tarımsal iş birliklerinde merkez ülke olabilir. Afrika’dan Orta Asya’ya, Balkanlar’dan Körfez ülkelerine kadar geniş bir coğrafyada ortak tohum projeleri, organik tarım girişimleri, eğitim ve yatırım destekli modeller geliştirilebilir.
Bu yaklaşım sadece ekonomik değil, siyasi ve insani kazanımlar da sağlar. Tarım üzerinden kurulacak her iş birliği, aynı zamanda barışın altyapısını da inşa eder.
Sofralar Ortak, Sorunlar da Ortak
Tarım Diplomasisi, aynı sofraya oturabilmenin zeminini hazırlar. Çünkü sofralar milliyet, dil ya da din tanımaz. Herkesin ortak ihtiyacı, güvenli ve sürdürülebilir gıdadır. Bu nedenle tarımsal iş birlikleri, kutuplaşmanın yerine dayanışmayı ve karşılıklı güveni teşvik eder.
Tarım ve Orman Bakanlığı’nın yurtdışı ataşeliklerinin sayısını artırması, uluslararası fuarlarda Türk ürünlerinin güçlü şekilde temsil edilmesi, tarım ataşeleriyle sürdürülebilir projeler geliştirilmesi, bu vizyonun parçalarıdır.
Sivil toplum kuruluşları da bu sürecin önemli aktörlerindendir. Uluslararası Tarım ve Gıda Konfederasyonu (TARIMKON) gibi kuruluşlar, çok uluslu tarım ağlarıyla kurduğu temaslarla çiftçimizin sesi olmayı sürdürüyor.
Gıda Güvencesi, Dış Politikanın Parçası Olmalı
Bugün gelişmiş ülkeler, gıda güvenliğini dış politika belgelerinde stratejik öncelik olarak tanımlıyor. ABD’nin tarım ataşeleri, Çin’in Afrika’da kurduğu tarım üsleri, AB’nin Yeşil Mutabakat kapsamında oluşturduğu ticari kurallar, artık gıdanın küresel ilişkilerin merkezinde olduğunu gösteriyor.
Türkiye de bu tabloda kendine özgü bir yol haritası çizmelidir:
Tarım diplomasisi eğitimi alan uzman kadrolar
Yurt dışında tarım merkezleri ve ataşeliklerin yaygınlaştırılması
Ortak tarım yatırımları ve bilimsel araştırma iş birlikleri
Gıda krizlerine karşı bölgesel dayanışma mekanizmaları
Bu adımlar, Türkiye’yi tarımda sadece üretici değil, karar verici bir ülke konumuna taşır.
Sonuç: Sofraları Birleştiren Güç, Tarımdır
Tarım Diplomasisi, sadece tohum ekmek değil; güven, barış ve ortak gelecek ekmektir. Sofralarımızı korumanın yolu, sadece iç üretimi artırmaktan değil; dünyayı doğru okumaktan, iş birliği içinde olmaktan geçiyor.
Çünkü bir ülkenin gücü, sadece askerî ya da ekonomik değildir.
Asıl güç; sofraları dolu, komşuları tok, iş birlikleri güçlü olmaktır.
Ve bu gücün en bereketli kaynağı, tarımdır.
