2025 yılında Tayland ile Kamboçya arasında yaşanan sınır çatışmaları, bölgesel tarım ticaretinde önemli aksamalara yol açarken, küresel tarım piyasalarını da sarsıyor. Özellikle pirinç üretimi ve ihracatı alanında yaşanan sıkıntılar, dünya gıda fiyatlarını yukarı çekiyor. Peki, bu gelişmeler Türkiye’yi nasıl etkiler?
Dünya pirinç piyasasında tedirginlik
Tayland, dünya pirinç ihracatında önde gelen ülkelerden biri olarak küresel arzın önemli bir kısmını karşılıyor. Ancak çatışmalar nedeniyle sınır kapatmaları ve zorunlu tahliyeler üretimin düşmesine neden oldu. Kamboçya’da ise tarım ithalatına getirilen yasaklar ve göçmen işçilerin sınır dışı edilme riski, tedarik zincirlerinde ciddi sorunlar oluşturuyor.
Bölgedeki bu gerilimler, ASEAN ticaret ağının işleyişini tehlikeye atarken, ABD’nin %36’lık tarifeleri ihracatı kısıtlayabilir ve gıda fiyatlarının dünya genelinde yükselmesine yol açabilir. Ayrıca, çatışmanın yol açtığı altyapı hasarları ve turizm gelirlerindeki azalma, bölgedeki tarım topluluklarının ekonomisini olumsuz etkiliyor. Çin’in arabuluculuk girişimleri ise ticaretin Çin pazarlarına kayma olasılığını gündeme getiriyor.
Türkiye’ye dolaylı yansımalar
Türkiye, Tayland ve Kamboçya’dan doğrudan pirinç ithalatı sınırlı olmakla birlikte, küresel pirinç fiyatlarındaki artış gıda maliyetlerini yükseltebilir. Öte yandan, Tayland’ın gübre üretimindeki aksamalar, Türkiye’nin ithal gübreye bağımlılığı nedeniyle tarım maliyetlerini artırma riski taşıyor.
Her iki ülkeyle sınırlı tarım ticareti, doğrudan etkileri kısmen sınırlandırsa da, Türkiye’nin meyve ihracatı küçük çaplı rekabete açık olabilir. Ayrıca çatışmanın devam etmesi enerji fiyatları ve küresel ticaret yollarını etkileyerek Türkiye ekonomisini dolaylı yoldan zorlayabilir. ABD’nin uyguladığı tarifeler ise fındık ve kuru meyve ihracatımızda sınırlı olumsuzluk yaratabilir.
Türkiye’nin yol haritası
Uzmanlar, Türkiye’nin küresel fiyat hareketlerini yakından takip etmesi gerektiğini vurguluyor. Aynı zamanda ASEAN ülkeleriyle ticari işbirliği ve alternatif pazar arayışlarının güçlendirilmesi, olası ekonomik dalgalanmalara karşı hazırlık anlamında kritik öneme sahip.
Çatışmanın yol açtığı risklerin etkilerinin önüne geçmek için Türkiye’nin, tarım sektöründe dışa bağımlılığı azaltacak adımlar atması ve esnek ekonomik politikalar geliştirmesi gerekiyor.
Türkiye için doğrudan olmayan ancak küresel piyasalarda yarattığı etkilerle önemli sinyaller veren Tayland-Kamboçya çatışması, önümüzdeki süreçte tarım ve ekonomi alanında yeni dinamikler yaratmaya devam edecek gibi görünüyor.
