Türkiye’nin birçok bölgesinde etkili olan şap hastalığı, hayvan varlığını olumsuz etkilediği gibi et piyasasında da ciddi dengesizlikler doğurdu. Hayvanlar kesime gelmeden hastalık bulaştığı için birçok üretici, zararına da olsa hayvanlarını kesime gönderdi. Bu durum, karkas kesim fiyatlarında sert bir düşüşe yol açtı.
Karkas etin kesim fiyatı 35 ila 40 lira gerilerken, market ve kasaplarda satılan kıyma ve kuşbaşı etin fiyatı artış gösterdi. Bursa Damızlık Sığır Yetiştiricileri Birliği’nin yayınladığı son fiyat listesine göre dana kıymanın kilogramı 620 TL’den 631 TL’ye çıkarken, dana kuşbaşı fiyatı 716 TL’den 728 TL’ye yükseldi.
Üreticiye zarar, vatandaşa zam!
Et piyasasında yaşanan bu tablo hem üretici hem de tüketici açısından çelişkilerle dolu. Üretici, şap hastalığının yayılması nedeniyle baskı altında hayvanını kesime göndermek zorunda kalırken, düşük kesim fiyatları nedeniyle maliyetini dahi karşılayamıyor. Ancak, düşmesi beklenen et fiyatları perakende satışta tersine yükseliyor.
Normal şartlarda karkas fiyatlarında yaşanan düşüşün market raflarına da indirim olarak yansıması gerekirdi. Ancak perakende zincirleri ile kasaplarda tam tersi bir fiyat hareketi gözlemleniyor. Bu durum, hem üreticinin emeğinin karşılık bulmamasına hem de tüketicinin etten daha da uzaklaşmasına yol açıyor.
Fiyatlar neden düşmüyor?
Uzmanlara göre etin çiftlikten sofraya gelene kadar geçtiği zincirdeki aracıların kar marjları bu fiyat çelişkisinde etkili. Ayrıca yüksek kira, enerji, personel maliyetleri gibi gerekçeler de gösteriliyor. Ancak üretici fiyatı düşerken, tüketici fiyatının artması kamuoyunda tepki çekiyor.
Şap hastalığı ile birlikte yaşanan bu süreç, Türkiye’de et piyasasının ne kadar kırılgan ve denetimsiz olduğunu bir kez daha gözler önüne serdi. İlgili kurumların bu fiyat makasına karşı nasıl bir adım atacağı ise merak konusu.
